Grudzień, to szczególny miesiąc dla naszego pokolenia. Pamiętamy, Grudzień 1970 i Grudzień 1981. To daty, które w naszej pamięci pozostawiły trwały ślad, sytuują nas w najnowszej historii Polski. To w grudniu 1970 ówczesne władze strzelaniem do bezbronnych ludzi domagających się godziwych warunków życia starały się zdusić te dążenia. Na ulicach Gdańska, Gdyni, Szczecina i Elbląga śmierć poniosło co najmniej 45 osób, kilkaset zostało rannych, kilka tysięcy represjonowanych na różne sposoby. Zbrodnia nigdy nie ukarana.
Z kolei 13 grudnia 1981 te same władze, nie licząc się z wolnościowymi dążeniami Polaków i nie nauczone poprzednimi doświadczeniami, spróbowały ratować swoje rządy poprzez wprowadzenie stanu wojennego. Również i tym razem Polacy dali ofiarę krwi, ocenia się, że śmierć poniosło ok. 100 osób. Internowano ok. 10.000 działaczy NSZZ „Solidarność” w tzw. ośrodkach odosobnienia (czytaj: więzieniach), a także w listopadzie 1982, 1711działaczy w Wojskowych Obozach Internowania. Liczba represjonowanych w różny sposób jest nie do oszacowania.
Obchody rozpoczęliśmy, w ramach Kujawsko-Pomorskich Obchodów Dnia Pamięci Ofiar Stanu Wojennego, w dniu 12 grudnia od Chełmna. Jak zwykle złożyliśmy wiązanki kwiatów pod pomnikiem Pamięci i Wdzięczności jako dowód naszej pamięci o pomocy jakiej doświadczyliśmy od mieszkańców w okresie internowania. Obecni byli: Burmistrz Chełmna, Mariusz Kędzierski, Starosta Chełmiński, Zdzisław Gamański, którzy w wygłoszonych przemówieniach podkreślali, że choć rocznica nie należy do radosnych, to dziś, dzięki ofiarności ówczesnych działaczy Solidarności, cieszymy się wolnością. Obecni byli również przedstawiciele Rady Powiatu Chełmińskiegi z przewodniczącym, Pawłem Marwitzem na czele, przedstawiciele NSZZ „Solidarność”, przedstawiciele instytucji kultury oraz delegacje mieszkańców i młodzieży. Wojewoda Kujawsko-Pomorski, Michał Sztybel na ręce przewodniczącego „Chełminiaków”, Andrzeja Adamczyka, przesłał okolicznościowy adres, który został odczytany. Następnie licznie zgromadzona delegacja byłych internowanych, nie zabrakło internowanych w Brzegu i Węgorzewie, udała się na zaproszenie uczniów ZSO nr 1 na panel historyczny. Jak zwykle młodzież spisała się doskonale.
Podobne uroczystości odbyły się w dniu 15 grudnia w Złocieńcu i Czarnem. W Złocieńcu gościliśmy na terenie 2 Brygady Zmechanizowanej Legionów im. Marszałka Józefa Piłsudskiego. Po mszy św. w kościele p.w. Św. Augustyna zebrani złożyli kwiaty pod obeliskiem upamiętniającym WOI, okoliczne przemówienie wygłosił, wiceprzewodniczący SOI „Chełminiacy 1982”, Wiesław Rybicki.
W Czarnem po mszy św. w kościele p.w. św. Józefa zebrani złożyli kwiaty pod kamieniem upamiętniającym WOI. Obecni byli, Burmistrz Czarnego, Piotr Zabrocki, Radny Rady Miejskiej, Henryk Mielewski, ks. Tadeusz Serafin, delegacja Stowarzyszenia „Brygada Inki”, z przewodniczącym Mariuszem Biroszem. Wartę pod obeliskiem zapewnili żołnierze 52 batalionu remontowego Ziemi Człuchowskiej oraz strażacy z 6 WOG Ustka – zabezpieczenie Czarne. Krótkie przemówienia wygłosili: przewodniczący SOI „Chełminiacy”, Andrzej Adamczyk, Mariusz Birosz i burmistrz, Piotr Zabrocki. Słowa modlitwy wygłosił ks. Tadeusz Serafin.
Niemal równocześnie, dnia 12 grudnia 2024 roku w samo południe z inicjatywy Leszka Jaranowskiego wice przewodniczącego Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Internowanych w Wojskowych Obozach Specjalnych, w Budynku Twierdzy Kraków w Muzeum Armii Krajowej im. Gen. Emila Fieldorfa „Nila” w Krakowie na wernisażu wystawy „Solidarność do wojska!”, stawili się bohaterowie tamtych wydarzeń: opozycjoniści przetrzymywani m. in. w obozach w Budowie, Czarnem i Czerwonym Borze.
Planszowa ekspozycja przygotowana przez Instytut Dziedzictwa Solidarności w Gdańsku, plansze narysowane przez uznanego grafika Andrzeja Graniaka które opowiadają o mało znanym epizodzie z czasów stanu wojennego, internowaniu od 05 listopada 1982 roku do 03 lutego 1983 roku 1711 działaczy opozycji z całej Polski w 13-tu wojskowych obozach internowania.
Gości wernisażu przywitał Dyrektor Muzeum AK dr Jarosław Szarek, który podkreślił ciągłość tradycji walki o wolną Polskę. Od legionistów Józefa Piłsudskiego, przez akowców, po opozycjonistów lat 80-tych. Przypomniał też, że Ludowe Wojsko Polskie było w minionym ustroju narzędziem represji i utrzymywania naszego kraju w bloku państw podległych ZSRR.
Obecni byli także Mateusz Smolana, dyrektor Instytutu Dziedzictwa Solidarności z Gdańska, który podkreślił, że otwierana wystawa jest pierwszą ekspozycją Instytutu prezentowaną w Krakowie i Małopolsce. Jacek Pawłowicz, zastępca dyrektora Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL w Warszawie.
Młodzież średnich szkół krakowskich i zaproszeni goście zwiedzili wystawę, obejrzeli film dokumentalny w reżyserii Marii Dłużewskiej o karnych obozach wojskowych i wysłuchali wspomnień uczestników tamtych wydarzeń.
Efektem wernisażu jest reportaż o Wojskowych Obozach Internowania